Te Mana o te Reo 'e te Ti'ira'a Hīro'a

Te mau rāve'a 'ihi reo fa'a'ohipa hia i roto i te ti'ira'a hīro'a

Topara'a i'oa ma te tīpe'e i te ta'i : Te 'oto o te manu

Pāturu hia e te Cornell Lab of Ornithology - MACAULAY Library

Te 'Ihi o te Topara'a I'oa

'Ei rāve'a nō te hāmani i te hīro'a o te tahi tāpa'o ma te mau ta'o reo mā'ohi

Hō'ē o te mau ta'o mā'ohi pāpū maita'i

MANU:

MANU/MANI

MANU MĀ'OHI

*'Ia fa'atomo hia te tahi ta'o nā roto i te hō'ē reo, e fa'atano hia nō te tari'a o te feiā e parau i taua reo, mai ia fale (Hāmoa) > fare (Tahiti) > hale (Vaihī) > 'are (Rūrutu)

'AKIKIKI Oreomystis Bairdi - 'Akikiki

NĒNĒ Branta Sandvicensis - Hawaiian Goose

KOTOKOTO Porzana Tabuensis - Spotless Crake

KŪKUPA Ptilinopus Rarotongensis - Cook Islands Fruit-Dove

TE MAU TA'O TA'I/'OTO

E mau ta'o 'o tei rave hia nō tō rātou ta'ira'a nō te pi'i i terā e terā iho mau mea.

'Ua riro te reo o te ta'ata ānei, te ta'i o te hō'ē 'ānimara ānei, te pa'a'inara'a o te hō'ē mea ānei, te 'ahehe o te rau'ere ānei 'ei mau ta'o nō te pi'i i te mau 'ānimara, te mau 'ohipa e rau atu ā, 'ia au i te hete o te hō'ē reo.

E tupu pinepine teie 'ohipa i roto i te mau reo mā'ohi, inaha, e au te i'oa o te hō'ē 'ānimara i te ta'i/'oto o te reira 'ānimara.

Teie te tahi mau i'oa manu 'o tei mā'iti hia i roto i te ao mā'ohi. Nā 'outou e fa'aro'o i tō rātou mau ta'i/'oto.

'Ei hi'ora'a : Te meho

'Ua rau huru i'oa nō te meho:

E pi'i hia Kotokoto i Rapa, e Mo'omo'o i Mangaia, e Moho i Napuka, e Meho i Tahiti.

'Ia parau ana'e hia teie nau i'oa manu, tei roto ihoā iā rātou te ta'i o tenā mau manu.

Te kūkupa

Teie ato'a ho'i, 'ua rau huru manu mā'ohi nō te hō'ē noa i'oa manu :

Te Kūkupa, 'o te Ptilinopus Rarotongensis i Raroto'a, 'o te Hemiphaga Novaeseelandiae i Aotearoa, 'o te Ptilinopus Dupetithouarsii Viridior i 'Ua Pou. E fātata 'ino roa tō rātou mau ta'i/'oto, nō reira i topa ai te i'oa, e kūkupa.

'Ia fa'atomo hia te ta'o kūkupa i roto i te reo tahiti, e riro 'ei 'ū'upa. 'O te hō'ē manu 'ē atu ā īa te reira.

TĪTĪ Pterodroma Nigripennis - Black-winged Petrel

RIRORIRO Gerygone Igata - Gray Gerygone

RURU Ninox Novaeseelandiae - Morepork

PARAKA Procelsterna Cerulea - Blue Noddy

TA'I/'OTO O TE MANU

'Ū'UPA Ptilinopus Purpuratus - Gray-green Fruit-Dove

KURIRI Tringa Incana - Wandering Tattler